Kerk

De kerk is oorspronkelijk gewijd aan de aarstengel Michaël en is gebouwd in de tweede helft van de 12e eeuw uit turfsteen. In de 13e eeuw werd de kerk naar het oosten verlengd met baksteen. Het westwerk is grotendeels bewaard gebleven. In de 15de eeuw werd de zuidzijde verbreed en van een nieuwe koorsluiting voorzien. De zuidelijke ruimte van het gereduceerd westwerk ging toen deels verloren. Zo ontstond de huidige gotische, diepe, eenbeukige kerk met vijfzijdige koorsluiting. De toren is in de 15de eeuw verhoogd in baksteen, gemetseld in afwisselende banden van grote rode en kleine gele steen. Na een orkaanramp in 1681, waarbij de torenspits door het dak sloeg, is alles gerepareerd en werd het houten tongewelf aangebracht. In de toren hangt een klok (1618) van klokkengieter Hans Falck uit Neurenberg. Het interieur is deels 17de-eeuws. De preekstoel met klankbord is in 1666 vervaardigd door Jacob Cornelis. Het Tegen de noordoostzijde van het koor bevindt zich een sacramentshuisje, daterend uit de 16de eeuw. Het is een bakstenen huisje met een geveltopje. Er bevinden zich twee overhuifde dubbele herenbanken uit de 17e eeuw en twee uit de 18e eeuw. De koorwanden hebben beneden grote en diepe nissen. Oorspronkelijk heeft er op de scheiding tussen het schip en het koor een koorhek gestaan. Er hangen verder vier psalmborden met gesneden bekroning, dateren uit 1745. ln 1893 werd de koorruimte met een schot afgescheiden van het schip. Onder het koor bevindt zich een grafkelder van de adellijke families Holdinga en Schwartzenberg die de in 1831 afgebroken Holdinga State in het dorp hebben bewoond. Ook is er nog een grafzerk in de consistoriekamer onder de orgelgalerij. Deze is van orgelmaker Conrad Bader, die tijdens de bouw van het huidige orgel overleed in 1667. In 1975 werd de kerk gerestaureerd onder leiding van G.M. van Manen en J. Zwart. Het kerkgebouw is een rijksmonument.

Orgel

1667

Het eerste orgel in deze kerk bestond uit Hoofdwerk en Rugwerk en was gebouwd door Coenraad Bader. Hij begom hiermee in april 1967. Het zou een Hoofswerk, een Rugwerk, een vrij pedaal en 11 registers krijgen. De behuizing werd door Jacob Cornelis gemaakt, het snijwerk door Pijter Pijters. Bader stierf echter in december 1967 en ligt in deze kerk begraven (onder het orgel). Op zijn grafsteen staat vermeld:

Anno 1667 den 12 december sterf den Eersame mr. Orgelmaker Coenraad Baarden out omtrent 42 jaren ende leit hieronder syn nieuw aangevangen orgel begraven.

1668

Het orgel werd voltooid door Harmen Jansz. Camp uit Berlikum. Dit gebeurde geheel volgens het reeds opgemaakte bestek en contract. Het aanvullende contract dateert van 1 februari 1668. Op 17 augustus 1669 werd het orgel gekeurd door drie organisten: Tjeerds Riemersma uit Dokkum en Jan Apckes en Meijnert Egberts te Leeuwarden.

1684-1686

Tijdens een orkaan in 1681 storte de toren in waarbij ook het orgel werd vernield. De herbouw van het orgel wordt uitgevoerd door Harmen Jansz. Camp uit Berlikum en was in 1686 gereed.

1725

Orgelmaker Johannes Radeker brengt een nieuwe lade aan waarop een nieuwe Trompet 8' kwam te staan.

1749

Restauratie door Albertus Anthony Hinz uit Groningen. Hij voorziet het orgel van een nieuw pedaal.

7 juli 1871

Het orgel wordt te koop aangeboden.

1 april 1874

Verkoop van het orgel der Herv. gemeente te Anjum. Het Hoofdwerk gaat naar de Gereformeerde gemeente in Lioessens en het Rugwerk gaat naar de Gereformeerde kerk vrijgemaakt in Kollum.

1874/1875

L. van Dam & Zn. uit Leeuwarden bouwt een nieuw orgel. Het fraaie orgel bestaat uit Hoofdwerk, Bovenwerk en vrij pedaal en telt 22 stemmen. Het wordt op 16 februari 1875 in gebruik genomen met een bespeling door J. Roorda jr, koster, organist en secretaris van de Kerkvoogdij te Anjum.

1977

Restauratie van de lade van het Bovenwerk door Fa. Gebr. van Vulpen te Utrecht.

1985

Restauratie van het overige gedeelte van het orgel door Fa. Bakker & Timmenga uit Leeuwarden. Het orgel is eind juni 1985 weer in gebruik genomen met een bespeling door Theo Jellema.

Hoofdwerk, C - g'''				Bovenwerk, C - g'''
	Bourdon Prestant Holpyp Violon D Octaaf Roerfluit Quintprest Octaaf Cornet Trompet B/D	16' 8' 8' 8' 4' 4' 3' 2' 3 st. 8'			Salicion Roerfluit Viool de Gambe Salicet Fluit trav Woudfl Klarinet	8' 8' 8' 4' 4' 2' 8'

Pedaal, C - d'				Werktuigelijke registers
	Subbas Octaaf Gedakt Octaaf Bazuin	16' 8' 8' 4' 16'			Tremulant op BW Koppelingen:   Hw-Bw   Ped-Hw Ventiel 3 afsluitingen